Monografija „Paštrovići: baština i scena“ juče promovisana u Beogradu

U okviru VIII Festivala humanistike, kulture i umetnosti FESK – „Pazi šta čitaš!“, juče je u PTT Muzeju u Beogradu (Majke Jevrosime 13), održano predstavljanje monografije „Paštrovići: baština i scena“, posvećene istraživanju i savremenoj umjetničkoj interpretaciji kulturne zaostavštine Paštrovića.

Na samom početku programa, u uvodnom dijelu, govorila je Zorica Stablović Bulajić, izvršna direktorica izdavačke kuće HeraEdu iz Beograda i osnivačica Festivala FESK, istakavši da je riječ o prvom beogradskom predstavljanju ove monografije, koja je u septembru, na kotorskom izdanju Festivala FESKK – „Pazi što čitaš!“, nagrađena u kategoriji knjiga od trajne vrijednosti i značajnog naučnog doprinosa. Dodala je da, stoga, „monografija 'Paštrovići: baština i scena' ne može biti preskočena u na beogradskom FESK-u“.

Dr Mirjana Blagojević, istoričarka prava iz Beograda, koja je bila u ulozi uvodničarke i moderatorke programa, izrazila je zadovoljstvo što upravo ova knjiga otvara ovogodišnji festivalski program. Detaljno je predstavila sadržaj monografije i autore čiji su radovi u njoj zastupljeni: prof. dr Ljiljana Gavrilović (U potrazi za sobom: nošnja naša nasušna), Dušan Medin (Paštrovska nošnja u novom ruhu: odjevno nasljeđe u savremenom kontekstu), mr Jelena Đukanović (Paštrovska nošnja kao stvaralačka inspiracija), Davor Sedlarević (Paštrovići na plesnoj mapi Crne Gore: scenski iskorak), doc. dr Zlata Marjanović (Zvučne slike Paštrovića), Tatjana Rajković i Dušan Medin (Nošnja u „Paštrovićima“: osvrt na djelo Jovana Vukmanovića), Tatjana Rajković (Odjevni elementi iz Paštrovića – muzejski predmeti u Etnografskom muzeju na Cetinju), kao i Ljubica Radović Miličić i Milica Radović (Paštrovska nošnja u Muzeju grada Budve; Odjevno nasljeđe Paštrovića u Spomen-domu „Reževići“; Muzejske kopije paštrovske nošnje u Spomen-domu „Reževići“). Posebno se osvrnula na lik i djelo nedavno preminule etnomuzikološkinje Zlate Marjanović i njen izuzetan višegodišnji doprinos proučavanju kulturnog nasljeđa Paštrovića, naročito u oblasti muzike.

Dr Srđan Radović, etnolog-antropolog i viši naučni saradnik Etnografskog instituta SANU iz Beograda, ujedno i jedan od recenzenata izdanja, ukazao je na višestruki značaj i posebnost ove knjige u širem naučnom i izdavačkom kontekstu, ne samo Crne Gore, već i Balkana. Između ostalog, kazao je i sljedeće: „Kada se pojavila ova knjiga, čim sam je vidio, odmah sam rekao da je u pitanju nešto vanredno – po pitanju sadržaja, likovne opreme i formata knjige. Ono što, po mom sudu, posebno ističe ovu knjigu, jeste što se prilikom pisanja tekstova nije skliznulo u folkloristički manir prikaza materijalne kulture koji je danas čest, već se zadržao adekvatan stručni i naučni pristup. Takođe, ono što je vjerovatno najveći stručni doprinos jeste katalog paštrovskih nošnji koji su dale dvije vrsne etnološkinje i kustoskinje crnogorske, u prvom redu Tatjana Rajković i Ljubica Radović Miličić, uz pomoć Milice Radović, takođe kustoskinje. Takvu vrstu fotografske, muzeološke i tekstualne obrade, a da pritom nijesu u pitanju suvoparni kataloški zapisi, skorije nijesam vidio, čak ni u katalozima opsežnih velikih izložbi koje se bave tradicijskom kulturom, ne samo u Crnoj Gori“.

Na kraju programa obratio se Dušan Medin, urednik i likovni urednik monografije, izvršni direktor Društva za kulturni razvoj „Bauo“ i inicijator ovog projekta. Na početku izlaganja podsjetio je na ključne istraživačke, izdavačke i druge aktivnosti ove organizacije tokom proteklih gotovo deset godina, posvećene muzičkom, plesnom i odjevnom nasljeđu paštrovske zajednice, koji su prethodili realizaciji prošlogodišnjeg projekta „Rekonstrukcija i revitalizacija tradicionalnih igara, plesova, muzike i nošnji Paštrovića“. Podsjetio je na to da je ovaj projekat Društvo „Bauo“ realizovalo u partnerstvu s Centrom za izučavanje i revitalizaciju tradicionalnih igara i pjesama CIRTIP iz Kolašina i Ženskom vokalnom grupom „Harmonija“ iz Budve, a uz podršku Ministarstva kulture i medija Crne Gore, putem Javnog konkursa „Kultura spaja: od amatera do profesionalaca“. U nastavku je predstavio sve aspekte ovog projekta, uključujući višemjesečno terensko istraživanje, dokumentarnu izložbu fotografija s katalogom, dokumentarni film, izradu replika nošnji, postavljanje muzičko-scenskog djela za potrebe izvođenja, niz koncerata, seriju radionica sa lokalnom zajednicom i video-prezentacije nošnji na internetu, zadržavši se posebno na ključnoj aktivnosti – nastanku monografije „Paštrovići: baština i scena“. Njegovo izlaganje pratila je prezentacija s brojnim ilustracijama i video zapisima.

Bilo je planirano da se na promociji obrati i prof. dr Ljiljana Gavrilović, etnološkinja i naučna savjetnica iz Beograda, jedna od autorki ovog izdanja, ali je njeno učešće ovog puta izostalo usljed zdravstvenih razloga.

Festival FESK organizuje izdavačka kuća HeraEdu iz Beograda već osmu godinu zaredom i predstavlja platformu za promociju savremenih izdanja, filmova i javnih razgovora iz oblasti istorije, arheologije, umjetnosti, etnologije, istorije prava i drugih disciplina, s posebnim fokusom na nova promišljanja nasljeđa i kulture.

Promocija monografije održana je tokom prvog dana Festivala, u programu koji je uslijedio neposredno nakon svečanog otvaranja.