Upotreba nikotinskih vrećica među srednjoškolcima porasla sa dva na 19 odsto

Upotreba nikotinskih vrećica među petnaestogodišnjacima i šesnaestogodišnjacima porasla je, u odnosu na 2019. godinu, sa dva na 19 odsto.

Ilustracija, Foto: Pixabay

Svaki peti učenik prvog razreda srednje skole, odnosno skoro 20 odsto njih, redovno koristi elektonske cigarete, dok je prevalenca korišćenja iqosa među djecom tog uzrasta, prema podacima iz 2024. za pet godina porasla sa tri na skoro 20 odsto. Ove alarmantne podatke o upotrebi duvanskih proizvoda među mladima u Crnoj Gori iznijela je direktorica Instituta za javno zdravlje dr Snežana Barjaktarović Labović na posljednjoj sjednici skupštinskog Odbora za ekonomiju, finansije i budžet, posvećenoj temi “Uloga mjera fiskalne politike u unapređenju efikasne kontrole duvana u Crnoj Gori”. To je dio rezutata Evropskog istraživanja o upotrebi alkohola i droga među djecom školskog uzrasta (ESPAD) koje je sprovedeno 2024. godine.

Barjaktarović Labović je ukazala na to da je upotreba elektronskih cigareta među mladima značajno porasla i daleko premašuje evropski prosjek.

„Mi u Crnoj Gori prevazilazimo evropski prosjek prema svim istraživanjima i svim populacijama“, istakla je Barjaktarović Labović.

Podsjetila je da, prema zadnjem istraživanju o kvalitetu života, životnim stilovima i kvalitetu života građana Crne Gore iz 2017. godine više od 35 % odrasle populacije je svakodnevno koristilo duvanske proizvode, a više od 17 % je koristilo u prethodnom periodu u odnosu na momenat istraživanja.

„To znači da je samo nešto manje od polovine naših građana nikad nije probalo ove proizvode, što je jako strašna informacija. Posebno zabrinjava prevalenca i kod muškaraca i kod žena. Žene nam stižu muškarce. U tom smislu, a posebno u posljednjim decenijama je uočen zabrinjavajući trend učestalosti pojave raka pluća kod žena što se direktno dovodi u vezu sa porastom prevalence pušenja u ženskoj populaciji dok je kod muškaraca suprotno, kako opada prevalenca tako opada i broj oboljelih od ove opake bolesti“, rekla je direktorica Instituta za javno zdravlje.

Istraživanje iz 2018. godine, sprovedeno među mladima, pokazalo je, prema njenim riječima, da skoro 11 % djece uzrasta od 11 do 15 godina koristi cigarete, 15 % njih koristi neku vrstu duvanskog proizvoda, a čak 45% djece je izloženo pasivnom pušenju.

ESPAD iz 2019. pokazao je da je oko 30 odsto petneastogodišnjaka i šesnaestogodišnjaka probalo cigarete a skoro 13 % njih je pušilo u posljednjih 30 dana do dana istraživanja.

„Nauka kaze da duvanski dim sadrži preko 7.000 različitih hemijskih supstanci, među kojima je preko 70 dokazano kancerogeno. Pušenje i izloženost duvanskom dimu je povezano sa više od 25 poremećaja zdravlja. Tu imamo različite maligne bolesti, rak pluća, grla, pankreasa, bešike… svi su na neki način u pozitivnoj korelaciji sa konzumiranjem duvanskih proizvoda. Hronične bolesti pluća, srca i krvnih sudova, šećerna bolest, osteoporoza, očne bolesti, pa i kada govorimo o plodnosti… Znamo svi da nikotin izaziva zavisnost, utiče na razvoj mozga, a adolescenti su posebno osjetljiva populacija, i uvode se u rizike za razvoj kardiovaskularnih i neuroloških patoloških poremećaja“, kazala je Barjaktarović Labović.

Istakla je da efekti pušenja u prenatalnom periodu i u ranom djetinjstvu ostavljaju trag za cijeli život.

„Pušenje u trudnoći predstavlja rizik od spontanog pobačaja, prevremenog rođenja, male porođajne tjelesne težine, trajnih razvojnih smetnji. Kod djece koja su izložena dimu se češće javljaju respiratorni problemi, astma, smanjen kapacitet pluća i sve posljedice toga. Zato je ulaganje u zdravstvenu zaštitu trudnica i djece jedna od najisplativijih javnozdravstvenih intervencija, osnov za zdravu i sposobnu buduću populaciju“, rekla je Barjaktarović Labović.

Prema njenim riječima, naučni dokazi opovrgavaju stavove da su elektronske cigarete i nikotinske vrećice manje štetni proizvodi, posebno kod mladih.

„Jasno je da ovi proizvodi sadrže nikotin, iritanse i aditive koji utiču na pluća, srce i na imunološki sistem, kao i neurološki. Naravno da zbog toga mogu da doprinesu razvoju velikog broja različitih patologija. Problematično je da kod adolescenata rada upotreba ovih proizvoda sasvim sigurno može da se veže sa razvojem trajne zavisnosti i prelaskom na klasične sigarete. Tako da dijete koje puši sa 13 ili 15 godina ima značajno veću vjerovatnoću da postane odrasli pacijent. Zato je važno da unapređenje politika kontrole duvana uključujući i fiskalne mjere apsolutno podržimo kao metod. Teret pušenja možemo da izrazimo procentima, ali možemo ga izraziti i izgubljenim godinama života i izgubljenim životima. Kada je riječ o Crnoj Gori izmjereno je da zbog bolesti izazvanih pušenjem izgubimo oko 2.000 ljudi tokom godine“, kazala je Barjaktarović Labović.

Duvanska zavisnost je, kako je istakla, bolest koja zahtijeva sistemski odgovor, preventivne mjere, zakonsko djelovanje, pomoć u odvikavanju, obrazovanje i dosljednu primjenu propisa.

(roditelji.me)