Jedna od niza legendi govori da je manastir podigao car Dušan i to godine 1350., a da se u njemu rodio i car Lazar.

Kao zborno mjesto svih Grbljana, važan duhovni i politički centar u kome su se osmišljavale i valorizovale odluke relevantne za dalji istorijski hod ovog područja, manastir Podlastva je bio i prosvetiteljski centar u kome je jedno vrijeme postojala škola.

Tokom istorije bio je često grubo devastiran razaranjima, paljenjima i drugim skrnavljenjima, tako da je nekoliko puta i bitno obnavljan. Pravo je čudo da je do danas ostao aktivan, odnosno liturgijski živ.



Jednostavno raščlanjen unutrašnji prostor crkve zasveden je poluobličastim svodom, a ukrašen rijetkim primjerom fresko živopisa sa fragmentima iz različitih istorijskih perioda.

Kako je utvrđeno, starije slikarstvo potiče iz XV, a mlađe sa kraja XVII vijeka.Manastir Podlastva je od davnina predstavljao i prosvjetni centar grbaljske župe.

U okviru manastirskih konaka postojala je i manastirska škola u kojoj su kao učitelji –jeromonasi, između ostalih, podučavali i Visarion Ljubiša iz Paštrovića i Mitrofan Ban iz Glavata.
Takođe, postoje podaci da su se u ovom manastiru održavali važni istorijski sastanci. Mitropolit crnogorski Petar I, sastao se ovdje sa komandantom Boke, francuskim generalom Loristonom, dana 14. oktobra 1807. godine radi dogovora oko niza političkih pitanja. Drugi sastanak crnogorskog Vladike i francuskih generala Marmona i Bertrana, na kome se dogovaralo oko utvrđivanja granica i postizanja pograničnog mira, održan je u ovom znamenitom manastirskom centru drugog januara 1808. godine. (Djelovi iz teksta Lucije Jelušić Đurašković)

Kompleks manastira Podlastve, u sadašnjem obliku, čine crkva sa pripratom posvećena Rođenju Bogorodice i, uz njenu južnu stranu, dvije građevine namijenjene stanovanju - jedna veća, dvospratna i druga, manja jednospratna. Pomenuti objekti ograđeni su sa istočne, sjeverne, zapadne i, djelimično južne strane kamenim ogradnim zidom.