24-07-2018

Ko je prva žena kojoj je uručena Nobelova nagrada?

"Velika otkrića se ne rađaju sasvim oformljena u glavama naučnika. Za razliku od Minerve koja je potpuno naoružana iskočila iz Jupiterove glave, ona su plod dugotrajnog rada. Samo je um opremljen znanjem blagosloven srećom", govorila je Marija Kiri, prva žena koja je imala tu sreću da joj bude uručena Nobelova nagrada.

Ko je prva žena kojoj je uručena Nobelova nagrada? | Radio Televizija Budva

Nobelova nagrada za fiziku prvi put je dodeljena Vilhelmu Rendgenu koji je proučavao X – zrake. Njegovo istraživanje bilo je korisno Mariji Kiri koja je proučavala radijaciju.

Pored oca naučnika i majke katolkinje Marija je imala vrlo široku sliku svijeta. Svaka šetnja bila je ispunjena naučnim objašnjenjima i moralnim poukama.

Godine 1891. Marija odlazi u Pariz. Na Sorboni upisuje studije matematike, fizike i hemije. Fiziku i hemiju diplomirala je kao najbolji student, a matematiku kao druga u klasi.

Godine 1894. upoznaje mladog Pjera Kirija koji je tada bio student u Bekerelovoj laboratoriji. Naredne godine nakon što je Pjer doktorirao par Kiri se vjenčao.



Pod uticajem Bekerela i njegovih istraživanja soli urana Marija Kiri je odlučila da za temu svog doktorskog rada izučava uranijumove zrake. Marija je prva dokazala da uranijum zrači iz samog jezgra atoma.

Dok je Marija fanatično istraživala, Pjer se trudio na sve načine da joj obezbjedi finansijska sredstva. Njegova pregovaračka moć uspjela je da privuče mnoge naučnike da kupuju radioaktivni materijal.



U toku rada u improvizovanoj laboratoriji otkrili su 1898. godine novi hemijski element. U čast Marijine domovine, Poljske, nazvali su ga polonijum. Par mjeseci kasnije objavili su i ostale rezultate istraživanja i postojanje još jednog elementa. U pitanju je element radijum koji je ime dobio zbog prevelike radioaktivnosti.

Godina 1903. bila je vrhunac njihove naučne karijere. Te godine Nobelova nagrada za fiziku dodeljena je bračnom paru Kiri i Anriu Bekerelu za njihiv rad za izvanredne zasluge ostvarene u oblasti radioaktivnosti. Tako je Marija Kiri postala prva žena kojoj je uručena Nobelova nagrada.

Iste godine postala je i prva žena doktor nauka u Francuskoj. Priznanja su pristizala i iz svih ostalih evropskih država.

Bračni par Kiri uvidio je da se radioaktivnost može primjeniti u medicini. Otkrili su da se kancerogene ćelije mogu uništiti radijaciom. Radiološka terapija je i danas glavni metod za liječenje kancera.

Stalni kontakt sa radioaktivnim materijalima imao je kobne posljedice. Tijelo iscrpljeno napornim radom zahvatila je prvo bolest bubrega. Ni najbolji ljekari tog vremena nisu joj mogli pomoći. Umire 4. jula. Kao uzrok smrti je navedena perniciozna anemija, usljed dugoročnog izlaganja radiokativnim zracima.